Paul McCartney’in melodik bas yürüyüşleri

Paul McCartney’in en çok övülen özelliklerinden biri de melodik bas yürüyüşleridir. Macca, bas gitarı kullanışıyla pek çok müzisyene ilham olmuş, Motown efsanesi James Jamerson ile birlikte popüler müzikte bas gitarı sıradan bir eşlikçi olmaktan çıkarmıştır. Paul McCartney’in bir ‘melodi canavarı’ olduğu zaten hepimizin mâlumu; ancak kendisinin bas yürüyüşlerini eşsiz kılan şey, onun melodi üretmedeki ustalığından ziyade armoniye olan hakimiyeti.

Bas gitar gibi bir enstrümanı melodik çalmaya çalışmak epey riskli bir iştir; çünkü ana melodiye fazlasıyla angaje olup şarkıyı aşırı yavan ve hatta rahatsız edici bir hâle getirme olasılığınız söz konusudur. Macca ise bu hataya neredeyse hiç düşmez, bası melodik çalarken mutlaka kontrastlar yaratır, vurgulamasını beklediğiniz notaların yerine başkalarını vurgulayarak “size küçük sürprizler yapar”, senkoplarıyla aklınızı başınızdan alır, zaman zaman kontrpuantik yürüyüşleriyle sizi derin derin düşündürür: “La daha nota okumayı bile bilmeyen bu adam ne zaman böyle bir armoni bilgisine sahip oldu?”

Bu kısa nota “Paul McCartney’in en çok övülen özelliklerinden biri” diyerek girmişim, ancak belirtmeliyim ki kendisinin bas gitara olan hakimiyeti çokça göz ardı edilen bir şey. Tabii bir insan müzikle ilgili onlarca konuda en tepelerde yer aldığında, hele hele besteciliğiyle ışıldadığında, diğer bazı konulara sıra hemen gelmeyebiliyor. Ayrıca şunu da unutmayalım ki, Paul McCartney orijinalinde bir bas gitarist bile değildi. Ne zaman ki Stuart Sutcliffe Beatles’ı terk etti, o zaman mecburen bas gitarı aldı eline. Ancak eline aldığı, özellikle tuşlu ve telli (ve hatta vurmalı), her çalgıyı üst seviyede icra etme yeteneği sayesinde bu bas yürüyüşlerini dinleme olanağını sundu bize. Zeus ondan razı olsun.

Son sözü, Beatles dağıldıktan sonra Paul McCartney hakkında pek de güzel şeyler söylememiş olan John Lennon’a bırakayım, ardından da Paul’un bas yürüyüşlerine dair birkaç örnek yapıştırayım buraya.

“Paul is one of the most innovative bass players that ever played bass, and half the stuff that’s going on now is directly ripped off from his Beatles period.” —John Lennon (Playboy, 1980)

Lovely Rita

Getting Better

Özellikle nakarat kısımlarına dikkat. Bas, ilk nakaratta sanki yanlış akorları vurguluyormuş gibi tınlıyor. Sonraki nakaratlarda ise kontrpuantik bas yürüyüşleri sayesinde arkada çalan akorları algılayış biçimimiz farklılaşıyor. Bu öyle bir melodi ki, daha yüksek bir perdeden keman veya korno gibi bir enstrümanla çalınsa hiç sıradışı gelmez — ancak bir pop şarkısının bas yürüyüşü olarak epey sıradışı!

Another Day

Silly Love Songs

A Day in the Life

Something

Penny Lane

Örnekler bitmez, bir yerde durmak şart. Gidin kendiniz bulup dinleyin arkadaşım.