20 Şubat 2017

Paul McCartney’in melodik bas yürüyüşleri

Paul McCartney’in en çok övülen özelliklerinden biri de melodik bas yürüyüşleridir. Macca, bas gitarı kullanışıyla pek çok müzisyene ilham olmuş, Motown efsanesi James Jamerson ile birlikte popüler müzikte bas gitarı sıradan bir eşlikçi olmaktan çıkarmıştır. Paul McCartney’in bir ‘melodi canavarı’ olduğu zaten hepimizin mâlumu; ancak kendisinin bas yürüyüşlerini eşsiz kılan şey, onun melodi üretmedeki ustalığından ziyade armoniye olan hakimiyeti.

Bas gitar gibi bir enstrümanı melodik çalmaya çalışmak epey riskli bir iştir; çünkü ana melodiye fazlasıyla angaje olup şarkıyı aşırı yavan ve hatta rahatsız edici bir hâle getirme olasılığınız söz konusudur. Macca ise bu hataya neredeyse hiç düşmez, bası melodik çalarken mutlaka kontrastlar yaratır, vurgulamasını beklediğiniz notaların yerine başkalarını vurgulayarak “size küçük sürprizler yapar”, senkoplarıyla aklınızı başınızdan alır, zaman zaman kontrpuantik yürüyüşleriyle sizi derin derin düşündürür: “La daha nota okumayı bile bilmeyen bu adam ne zaman böyle bir armoni bilgisine sahip oldu?”

Bu kısa nota “Paul McCartney’in en çok övülen özelliklerinden biri” diyerek girmişim, ancak belirtmeliyim ki kendisinin bas gitara olan hakimiyeti çokça göz ardı edilen bir şey. Tabii bir insan müzikle ilgili onlarca konuda en tepelerde yer aldığında, hele hele besteciliğiyle ışıldadığında, diğer bazı konulara sıra hemen gelmeyebiliyor. Ayrıca şunu da unutmayalım ki, Paul McCartney orijinalinde bir bas gitarist bile değildi. Ne zaman ki Stuart Sutcliffe Beatles’ı terk etti, o zaman mecburen bas gitarı aldı eline. Ancak eline aldığı, özellikle tuşlu ve telli (ve hatta vurmalı), her çalgıyı üst seviyede icra etme yeteneği sayesinde bu bas yürüyüşlerini dinleme olanağını sundu bize. Zeus ondan razı olsun.

Son sözü, Beatles dağıldıktan sonra Paul McCartney hakkında pek de güzel şeyler söylememiş olan John Lennon’a bırakayım, ardından da Paul’un bas yürüyüşlerine dair birkaç örnek yapıştırayım buraya.
“Paul is one of the most innovative bass players that ever played bass, and half the stuff that’s going on now is directly ripped off from his Beatles period.” —John Lennon (Playboy, 1980)


Lovely Rita

Getting Better
Özellikle nakarat kısımlarına dikkat. Bas, ilk nakaratta sanki yanlış akorları vurguluyormuş gibi tınlıyor. Sonraki nakaratlarda ise kontrpuantik bas yürüyüşleri sayesinde arkada çalan akorları algılayış biçimimiz farklılaşıyor. Bu öyle bir melodi ki, daha yüksek bir perdeden keman veya korno gibi bir enstrümanla çalınsa hiç sıradışı gelmez — ancak bir pop şarkısının bas yürüyüşü olarak epey sıradışı!

Another Day

Silly Love Songs

A Day in the Life

Something

Penny Lane

Örnekler bitmez, bir yerde durmak şart. Gidin kendiniz bulup dinleyin arkadaşım.

19 Şubat 2017

Şarkı: Francesco Gabbani - Occidentali's Karma (2017)

Batılılar's Karma


Bu yılla birlikte beş sene olacak, Eurovision Şarkı Yarışması’nda Türkiye yok. Türkiye yer almayınca hâliyle ülkedeki ilgi de azalıyor; ama ben yine de ilgilenmeye devam ediyorum. Adını isterseniz hastalık koyun, yapacak bir şey yok. Ayrıca, bu senenin kazananı da şimdiden belli oldu aslında (kazanamazsa gelin beni... neyse). Benim görevim de, yarışmanın kazananını —üstelik iki ay öncesinden— sizlere tanıtmak.


Geçtiğimiz Cumartesi, Sanremo Şarkı Yarışması’nın finali vardı. Hayatımda ilk defa bir şarkı yarışmasında desteklediğim şarkı kazandı. Tabii bu da beni düşüncelere sürükledi, ya bende yolunda gitmeyen bir şeyler olmalı ya da bu şarkıya oy verip onu birinci yapanlarda; çünkü genelde toplumun çoğunluğuyla bu konularda pek anlaşamıyorum, mâlum. Neyse, bu seferliğine anlaşmış olduk sanırım. Ancak bu anlaşma, zevklerin çakışmasına değil de daha başka sebeplere dayanıyor galiba.

Öncelikle şarkının videosunu şuraya koyayım:


Yüzeysel bir dinleyişle şarkı aşırı ‘trash’ geliyor kulağa önce; tam da bu yüzden ‘kitleleri’ kolayca yakalıyor. Sözlerinin ne anlama geldiğinden biraz bahsedeceğim ama sözleri tamamen farklı olsaydı bile muhtemelen kazanırdı Sanremo’yu (İtalyanca bilmeyen Eurovision fanlarının bile şimdiden şarkının üzerine atlamış olması da bunu gösteriyor zaten  — videonun altındaki yorumlara dikkat), ama o durumda benim gönlümü kazanabilir miydi? Orası şüpheli.

Bir insan tipi vardır, gündelik hayatını ‘medeni bir Batılı’ gibi yaşar, sekülerdir, muhtemelen agnostiktir; ancak spiritüalizme de ilgisi vardır ve bu ilgisini, kendini Uzak Doğu dinlerinin pratiklerine vererek gösterir. Söz konusu dinlerin felsefelerini pek kavrayabilmiş değildir; sadece birkaç ritüeli uygulamaya çalışır, bunun yanında kulaktan dolma üç beş kavram öğrenip onları satar çevresine. Hâliyle bu ilgi, yüzeysel olmaktan öteye geçemez. Bu insan tipinden pek (aslına bakarsanız hiç) hoşlanmadığımı beni tanıyanlar bilir (beni tanıyanların bildiği başka bir şey, hoşlanmadığım insan tiplerinin listesini yapsam o listenin Everest’in tepesine kadar ulaşacağıdır). İşte şarkı temelde bu insan tipini ve bunun yanında İnternet çağının pseudo-entelektüellerini tiye alıyor. Bir yandan şarkının kendisi de (belki mecburen) ‘süpermarket felsefesi’ yapıyor, ama bunu yaparken ‘süpermarket felsefesi’ yapanlarla da epey güzel dalgasını geçiyor. Bu nedenle şarkıda beni asıl çeken şey, en azından başlangıçta, sözleri oldu. Genel dinleyiciyi ilk dinleyişte avucunun içine alan da sanıyorum melodi, düzenleme ve koreografi oldu. Canlı performans(lar)ın ikinci yarısında sahneye çıkan goril ve Gabbani ile gorilin beraber yaptıkları dans olmasaydı şarkı bu kadar ilgi çeker miydi, ondan da emin değilim.


Şarkı ilk dinleyişte (yahut yüzeysel bir dinleyişle) ‘trash’ tınlıyor, demiştim. Bana sorarsanız birkaç dinleme sonrasında şarkının melodisi ve düzenlemesinde de pek çok şeyi takdir etmeye başlıyorsunuz, en azından ben başladım. Takdir ettim. Takdirimi verdim. En çok takdir ettiğim şey ise, belki ilginç gelecek ama, şarkıyı bilinçli olarak trashleştirme çabasıydı. Çünkü onun altında da ayrı bir hiciv yattığını düşüyorum. Yatan hicivleri severim. Yatan hicivler her şeyimizdir, onları korumalıyız.

Kalabalık haykırır bir mantra
Evrim olur sana mavra
Çıplak maymun başlar dansa
Batılılar’s Karma
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...