La Chanson de Mardi Gras

Her kültürel grubun belirli müzikal seslere belirli tepkiler verdiğini biliyoruz. Mesela Türkiye kültüründe "yanık" diye bir olgu var. Bir şarkı "yanık" bir şekilde söyleniyorsa bu toprakların insanları o şarkıyı ve sesin niteliğini çok beğeniyorlar, duygulanıyorlar, hatta ağlıyorlar. Bu "yanık" meselesi üzerine Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri bölümünden Doç. Dr. Ayhan Erol'un güzel bir çalışması var: http://www.musicstudies.org/first%20issue/FULL/Associative_Structure_EROL(86-96).pdf

Bu çalışmada Devrim Kaya'nın seslendirdiği Yeşil Kurbağalar isimli türkü üzerinden nefis bir kültürel analiz yapılmış. Videoda da insanların türküye dair duygusal tepkilerini net bir şekilde görebiliyoruz:



Burada türküyü dinleyen insanların yarattığı anlamlar yalnızca estetik anlamlar olmanın ötesine geçiyor ve farklı duygu ve düşünceler uyandırarak farklı hisler oluşmasına neden oluyor. Bu türküyü yurtdışında verdiği bir konferansta da dinleten Ayhan Erol, Anadolu topraklarıyla kültürel bir bağlantısı olmayan katılımcıların türküyü estetik olarak çok beğendiklerini, adeta hayran kaldıklarını; fakat ağlamak ve benzeri duygusal tepkiler vermediklerini belirtiyor.

Açık söyleyeyim, ben de bu türküyü beğeniyor olmama rağmen dinlerken öyle "hisleniyor" falan değilim. Peki bütün bunları neden yazdım?

Biraz önce bir Cajun müziği örneği dinledim. Cajunların (Louisiana, ABD'de yaşayan Fransızca konuşan etnik topluluk) geleneksel bayramlarından olan Mardi Gras esnasında icra edilen bir şarkı bu. Açtım videoyu, dinlemeye başladım, kemancı çocuk önce ağır bir tempoyla çalmaya başladı. Arkasından da akordeon, gitar ve vokal girdi. İşte o akordeonun girdiği noktada içimi bir ürperme aldı ve gözlerim doldu. İnanılmaz etkilendim. "Acaba Cajun kökenlere mi sahibim?" diye bir an düşünmedim değil. Buyrun siz de izleyin (adamın sesi de pek "yanık" -bizim anlayışımıza göre-):